ŞEKER HASTALIĞI

 

SİZİ ŞEKERLER SİZİ

Fiziksel bir rahatsızlık olan “Diabetes Mellitus” hastalığını aslında hepimiz biliyoruz, nam-ı diğer ŞEKER HASTALIĞI. Bu ayki paylaşımım diyabet hastalığının psikososyal yönü ile ilgilidir.

Şeker hastalığı; pankreastan salgılanan insülin hormonunun kısmi ya da tam eksikliğinin neden olduğu kan şekeri yüksekliği ile tarif edilen bir sendromdur. Toplumda sıklığı % 6 ila 10 civarındadır. Kabaca tip 1 ve tip 2 olarak iki sınıfı vardır. Fiziksel, psikolojik ve psiko-sosyal boyutları olan bir durumdur ve diyabetli fiziksel, duygusal, ruhsal, sosyal ve cinsellikle ilgili bir dizi sorun ve çatışmayla karşı karşıyadır. Özellikle endişe, depresyon, stres ve sosyal destek kaybı diyabet üzerinde olumsuz sonuçlar doğurmakta ve şeker hastalığını şiddetlendirebilmektedir.

Diyabetlinin duygusal yanıtı kişilik yapısına, diyabetin tipine ve aşamasına, metabolik kontrol derecesine ve kişinin kendini yönetme davranışlarını öğrenmek için gönüllülüğüne bağlıdır. Kendine bakım davranışlarının duygusal durum üzerinde doğrudan etkisi vardır. Kendine bakım davranışları; düzenli ilaç alma, diyet, egzersiz ve sürekli izlemden oluşur.

Kendine bakım davranışları ile glisemik seviyeler arasında güçlü bir ilişkinin var olduğunu saptayan çalışmalar vardır. Diyabetli; kendine bakım davranışları konusunda yeterli olduğu halde tedaviye katılmıyorsa, diyabet kontrolü iyi olmasına karşın kendini iyi hissetmiyor ve yeteneklerinin daha alt seviyelerinde işlevsellik gösteriyorsa bu durum depresyon şüphesini düşündürebilir.

 

Şeker Hastası olan kişilere öneriler;

Hastalığı kabul etmek önemli; Hastalık sürecinde bir çok dönemler yaşabilirsiniz; inkar, isyan öfke, kabullenmeme. Aslında bu aşamaları yaşamak gayet normaldir. O yüzden duygularınızı bastırmadan yaşamanızı daha iyidir, isyan edebilir, inkar edebilirsiniz. Ama bu duyguları uzatmamakta fayda var. Kendinize bir süre tanıyın, 1 hafta, 1 ay, o süre bittikten sonra artık karar zamanı!

Öyle sürekli isyan eden, öfkelenen kişi mi yoksa hastalığını kabul edip daha güzel günler için harekete geçen kişi mi olmak istersiniz?

Kendinizi her gün sevmeyi, şefkatli olmayı deneyebilirsiniz; kendinizle olumlu iletişimler kurabilirsiniz. Kendinize hediyeler alıp, sizi mutlu eden davranışlarda bulunup, yeteneklerinize hizmet etmek ruh ve fiziksel sağlığınıza daha iyi gelecektir..

Başkalarına yardım edebilirsiniz, yardım davranışı ruhsal ve manevi dünyamız için oldukça doyurucudur

Gevşeme tekniklerini uygulamayı ihmal etmeyin; gevşemek ve rahatlamak için her gün özel bir zaman ayırabilirsiniz. Derin solunum, meditasyon, masaj, hayal kurma, görsel hayal kurma gibi teknikleri deneyebilirsiniz.

Egzersiz , düzenli yürüyüş yapabilirsiniz; Düzenli egzersiz yapan insanlar üzerinde yapılan çalışmalarda; daha az strese, daha az sinirliliğe, daha fazla içsel kontrole, daha az depresyona, daha yüksek öz saygıya, daha az yalnızlığa rastlanmıştır.

Öfkenizi alevlendirmek yerine söndürmeyi deneyebilirsiniz; sizi nelerin sakinleştirdiğini, kendinize ve başkalarına zarar vermeden sakinleşmenin yollarını araştırabilirsiniz. Deniz kenarında bağırmak, yüksek sesle müzik dinlemek, boks  torbasını yumruklamak, derin sakin nefesler almak işe yarabilir.

Gülümsemeyi ve şakaya vurmayı kullanabilirsiniz; mizah en büyük iyileştiricidir. Neşe ve kahkaha hayatımızın vazgeçilmez parçası haline getirebiliriz.

Yaşadığınız andan keyif almayı deneyebilirsiniz; her anda bize iyi gelecek, keyif verecek küçük mutluluk kaynaklarını bulmak ve onlara odaklanmak o kadar da zor değil. Yeni açan bir çiçek, kahkaha atan bir çocuk, dondurma yiyen bir yaşlı, yeterli bu anlara odaklanıp, o anları yeşertmeye niyetimiz olsun.

Şeker hastalığı ile ilgili yeterli bilgileri öğrenin; bu konuda eğitimler alın, kitaplar okuyun, videolar izleyin. Eksik ve yanlış bilgi olumsuz duygulara sebep olabilir.

Kendine bakım davranışlarına önem verebilirsiniz; Hobiler geliştirebilir, sağlıklı bir diyetle beslenebilir, sevdiğiniz kişilerden destek alabilir, kendinizi ödüllendirebilirsiniz. Kan şekeri takibinizi de hatırlatmakta fayda var.

 

Sağlıkla ve Sevgiyle kalın…

Meltem Şahiner Öncül

Psikolog