SÜRÜCÜNÜ SÖYLE, SANA KADERİNİ SÖYLEYEYİM! Çocukluk Kararlarımız: Kahler’in Sürücüleri

 

Çocukluk yaşantımızın ve toplumsal öğretilerimizin; karakter yapımızı, düşünce ve algılama yapımızı ziyadesiyle şekillendirdiği kesin. Hırçın, benmerkezci, dürtüsel, ilişki sorunları yaşayan bir yetişkinin çocukluğunda, helikopter ebeveyn tutumlarıyla karşılaşmamız tesadüfî değildir. Çocuğun her istediğini yapan, onun adına sorunlarını çözen, hayatının merkezine çocuğunu alan, kaygılı, sınır koyamayan helikopter bir ebeveyn tabii ki de çocuğunun karakterinde derin izler bırakır. Ki bu izler, yetişkinlikte de dışarıdan görünür haldedir.

Bir bebeğin veya bir çocuğun en temel ihtiyaçlarından birisi, bakım veren kişiler tarafından kabul ve takdir edilmesi, onaylanmasıdır. Bakıma ve desteğe muhtaç olan bebek/çocuk için, onay, kabul ihtiyacı hayatta kalabilmesi adına yemek yeme gibi temel bir ihtiyaçtır. Çocuğun bulunduğu ortama göre şekillenmesi işte tam da bu yüzdendir. Hayatta kalmak için bakım verenlerinin onayı, takdiri şarttır.

Ebeveyn tutumlarına göre şekillenmek, Transaksiyonel Analizde “Çocukluk Kararları” olarak bilinir, derinliği farklılaşsa da hepimizde vardır.  1975 yılında psikolog Taibi Kahler’in “Sürücüler” olarak tanımladığı bu kararlar, insan davranışlarına yön veren, insanı sürükleyen dinamikler olarak yorumlanır. Çocuk için ebeveynin takdirini almak yaşamsal önemde olduğundan, çocuk ebeveynin izin verdiği, onayladığı şeyleri daha çok yaparak, ya da reddettiği, görmezden geldiği şeylerden kaçınarak çocuğun sürücüleri ve nihayetinde karakteri ve kaderi şekillenir. Kahler’e göre beş temel çocukluk sürücüsü vardır. Bunlar: “Acele Et”, “Güçlü Ol”, “Çabala”, “Mükemmel Ol” ve “Memnun Et”tir. Bu beş sürücüden beşi de her insanda olmasına karşın, çoğu zaman bunlardan sadece biri veya ikisi favoridir.

Sizin favori sürücünüz hangisi?

“Kahler’in Sürücüleri”nin (Kahler’s Drivers) genel özellikleri:

1.  
Sürücü Mükemmel Ol: Titiz, standartları yüksek, detaycı ve mükemmeliyetçidir. Yaptığı iş mükemmel olmadığı sürece memnun olmaz. Mükemmel olması için çok uğraşır, çok zaman harcar.  Hataya toleransı azdır, tekrar tekrar kontrol eder.  Her şeyi dört dörtlük yapmaya çalışır.

2.      Sürücü Acele Et: Hızlı hareket eder. Birçok işi aynı anda yapmaya çalışır. Zamandan tasarruf eder, enerjisi yüksektir. Acele etmekten dolayı daha kolay hata yapabilir. Hiçbir zaman rahat bir nefes alacak zamanı olmaz.  Elindeki işleri bitirmeden yeni işlere başlar.

3.      Sürücü Memnun Et: Sosyal ilişkileri kuvvetlidir, herkesle iyi geçinmek için elinden gelen her şeyi yapar.  Karşısındakini memnun etmeye çalışır, hayır demekte zorlanır. Biri bir şey istediğinde onu kırmamak için istediğini yapar.  Kendinden çok başkalarını düşünür, kendi isteklerini arka planda tutar, karşısındaki üzülmesin ya da kızmasın diye istemediği şeylere katlandığı olur. Her zaman uyumlu, sorun çıkarmak istemeyen, saygılı ve kibar biridir

4.      Sürücü Çabala: Hep bir şeyler için çabalayıp durur. Her zaman üzerine çok iş alır. Motivasyonu yüksektir fakat elindeki işi bitirmeden diğer işlere atlar. Tatil günlerinde bile çalıştığı olur. Boş zamanlarında bile yapması gereken bir sürü iş çıkar. İşleri detaylandırıp büyütür, çoğunlukla işleri bitirmeden yarım bırakır. Yaratıcıdır.

5.      Sürücü Güçlü Ol: Sıkıntılara göğüs gerer, sorunlarını her zaman tek başına çözer. Güçlü biri olarak tanındığı için kimse onun da sorunları olabileceğini düşünmez. Şikâyet etmeden zor görevleri üstlenir, zayıflıklarını göstermez. Herkesin panikleyebileceği durumlarda soğukkanlılığını korur, çevreden 'soğuk' ve 'uzak' algılanır. Hiçbir zaman aklına estiği gibi hareket etmez, sıkıntılarını hep kendi içinde saklar.

 

Değişim fark etmekle başlar. Kişiliğimizin kaderimiz olmaması için, duygularımızı ve otomatik algılarımızı tanıyıp şefkatle kabul ettikten sonra,  objektif, bilinçli, analitik düşünen, şimdi ve burada olan yetişkin yanımızı hayatımızın direksiyonuna geçirmeye, çocukluk kararlarımızla oluşmuş sürücülerimizi emniyet kemerlerini bağlayıp arka koltukta güvenle oturtmaya, yani kaderimizi değiştirmeye ne dersiniz?

Saygı ve sevgilerimle.

Psikolog

Meltem Şahiner